Metreküp Hesaplama – Kutu Konteyner Araç Hacmi Hesapla
Metreküp Hesaplama Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Metreküp hesaplama için onun bir hacim ölçü birimi olduğunu bilmek gerekir. Bir metreküp, bir metre uzunluk, bir metre genişlik ve bir metre yüksekliğe sahip küptür. Metreküp kısaca m3 olarak gösterilir.
Metreküp (m3), hacim ölçü birimidir. Bir metreküp, bir metre uzunluk, bir metre genişlik ve bir metre yüksekliğe sahip küptür.
Hacim Ölçüsü Birimleri
Katı, sıvı ya da gaz hâlindeki bir maddenin uzayda kapladığı yer miktarına hacim denir. V sembolü ile gösterilir. Temel hacim birimi metreküptür (m³) ve maddelerin metre cinsinden uzunluğunun, genişliğinin ve yüksekliğinin çarpımıyla bulunur. Dekametreküp, desimetreküp, kilometreküp, milimetreküp ve santimetreküp hacim ölçü biriminin katlarıdır
Hacim Ölçü Birimi ve Dönüşümleri
Bir cismin uzayda kapladığı boşluğa hacim denir. Kenar uzunlukları 1 birim olan küpün uzayda kapladığı boşluk, 1 birim küptür. Hacim ölçüsü temel birimi metreküptür.
Kısaca m³ ile gösterilir. Metreküp, kenar uzunlukları 1 metre olan küpün uzayda kapladığı boşluktur. Metreküpün katları vardır.
Hacim Ölçüleri
| Metreküp (m³) | 1 m³ |
| Dekametre küp (Dm³) | 1000 m³ |
| Hektometre küp (hm³) | 1.000.000 m³ |
| Kilometre küp (Km³) | 1.000.000.000 m³ |
| Desimetre küp (dm³) | 1/1.000 m³ |
| Santimetre küp (cm³) | 1/1.000.000 m³ |
| Milimetre küp (mm³) | 1/1.000.000.000 m³ |
Metreküpün Askatları: Bir metreküpten küçük hacimlerini ölçmek ve metreküp hesaplama için kullanılan hacim ölçüsü birimlerine metreküpün askatları denir. Metreküpün askatları sırasıyla; desimetreküp, santimetreküp ve milimetreküptür.
Desimetreküp: Bir kenarının uzunluğu 1 dm olan küpün hacmine 1 desimetreküp denir. Kısaca dm³ ile gösterilir.
1 dm = 0,1 m’dir.
1 dm³ = 0,1 m × 0,1 m × 0,1 m = 0,001 m³tür.
1 m³ = 1.000 dm³tür.
1 dm³ = 1.000 cm³
1 m = 100 cm’dir.
1 m³ = 100 cm × 100 cm × 100 cm = 1.000.000 cm³tür.
Milimetreküp: Bir kenarının uzunluğu 1 mm olan küpün hacmine 1 milimetreküp denir. Kısaca mm³ ile gösterilir.
1 mm = 0,1 cm’dir.
1 mm³ = 0,1 cm × 0,1 cm × 0,1 cm = 0,001 cm³tür.
1 cm³ = 1.000 mm³tür.
1 m = 1.000 mm’dir.
1 m³ = 1.000 mm × 1.000 mm × 1.000 mm = 1.000.000.000 mm³tür.
Metreküpün Katları: Bir metreküpten büyük hacimleri ölçmek için kullanılan hacim ölçüsü birimlerine
metreküpün katları denir. Metreküpün katları sırasıyla; dekametreküp, hektometreküp ve kilometreküptür
Dekametreküp: Bir kenarının uzunluğu 1 dam olan küpün hacmine 1 dekametreküp denir. Kısaca dam³
ile gösterilir.
1 dam = 10 m’dir.
1 dam³ = 10 m × 10 m × 10 m = 1.000 m³tür.
Hektometreküp: Bir kenarının uzunluğu 1 hm olan küpün hacmine 1 hektometreküp denir. Kısaca hm³ ile
gösterilir.
1 hm = 10 dam’dir.
1 hm³ = 10 dam × 10 dam × 10 dam = 1.000 dam³tür.
1 hm = 100 m’dir.
1 hm³ = 100 m × 100 m × 100 m = 1.000.000 m³tür.
Kilometreküp: Bir kenarının uzunluğu 1 km olan küpün hacmine 1 kilometreküp denir. Kısaca km³ ile
gösterilir.
1 km = 10 hm’dir.
1 km³ = 10 hm × 10 hm × 10 hm = 1.000 hm³tür. 1 km = 100 dam’dir.
1 km³ = 100 dam × 100 dam × 100 dam = 1.000.000 dam³tür. 1 km = 1.000 m’dir.
1 km³ = 1.000 m × 1.000 m × 1.000 m = 1.000.000.000 m³tür
Santimetreküp: Bir kenarının uzunluğu 1 cm olan küpün hacmine 1 santimetreküp denir. Kısaca cm³ ile
gösterilir.
1 cm = 0,1 dm’dir.
1 cm³ = 0,1 dm × 0,1 dm × 0,1 dm = 0,001 dm³tür.
Metreküp hesaplamak için ölçülecek nesnenin uzunluk, genişlik ve yüksekliğini metre cinsinden bilmek gerekir. Formül, uzunluk x genişlik x yükseklik şeklindedir.
Örneğin;
2 metre uzunluk
1,5 metre genişlik
3 metre yükseklik
ise metreküp hesabı:
2 x 1,5 x 3 = 9 m3
Kutu Hacmi Nasıl Hesaplanır?
Kargo ve nakliye firmaları sıklıkla kutu ve koli hacimlerini metreküpe çevirerek metreküp hesaplama yapmak isterler. Özellikle parsiyel nakliye taşımalarında çok lazım olur.
Dikdörtgen kutuların hacmi hesaplanırken:
Uzunluk x Genişlik x Yükseklik formülü kullanılır.
Örnek:
60 cm uzunluk
40 cm genişlik
50 cm yükseklik
ise kutunun metreküpü:
0,6 x 0,4 x 0,5 = 0,12 m3
Koni ve silindir şeklindeki kutular için metreküp hesaplama ise formül biraz farklıdır:
Hacim = π x r2 x h
π: 3,14
r: taban yarıçapı
h: yükseklik
Örnek:
r = 20 cm
h = 30 cm
Hacim = 3,14 x (0,2)2 x 0,3 = 0,038 m3
Paletli Kargo Hacmi Nasıl Bulunur?
Kargolar genellikle paletler üzerinde taşınır. Standart palet ebatları şöyledir:
- 80×120 cm palet
- 100×120 cm palet
Palet yüksekliği değişkendir, genelde 80 ila 150 cm arasındadır.
Metreküp Hesaplama:
Örnek:
100×120 cm palet Yükseklik: 120 cm
Hacim: 100 x 120 x 120 = 1,2 m3
Konteyner Metreküp Hesaplama
Uluslararası nakliyelerde yaygın olarak kullanılan konteynerlerin hacimleri de metreküp hesaplama için metreküpe çevrilir.
Standart konteyner ebatları:
- 20 ft (feet) Standart: 5,9 m uzunluk, 2,35 m genişlik, 2,39 m yükseklik. Hacim: 33 m3
- 40 ft Standart : 12 m uzunluk, 2,35 m genişlik, 2,39 m yükseklik. Hacim: 67 m3
- 40 ft HC (High Cube): 12 m uzunluk, 2,35 m genişlik, 2,69 m yükseklik. Hacim: 76 m3
- 45 ft : 13,7 m uzunluk, 2,35 m genişlik, 2,39 m yükseklik. Hacim: 75 m3
Her konteyner tipi için uzunluk x genişlik x yükseklik formülü uygulanır.
Örnek metreküp hesaplama:
20 ft Konteyner
5,9 x 2,35 x 2,39 = 33 m3
Kamyon Kasa Hacmi Hesaplama
Nakliye firmaları kamyonların kasa hacmini doğru hesaplamalıdır. Burada da metreküp hesaplama yapılmaktadır.
Kamyon kasasının iç ölçüleri kullanılır.
Dikdörtgen kasa metreküp hesaplama ise;
Uzunluk x Genişlik x Yükseklik
Üçgen alüminyum kasa metreküp hesaplama içinse;
Taban alanı x Yükseklik x 0,5
formülü kullanılır.
Örnek:
Dikdörtgen kasa:
4,5 m uzunluk
2,2 m genişlik
1,5 m yükseklik
Hacim = 4,5 x 2,2 x 1,5 = 14,85 m3
Üçgen kasa:
Taban alanı: 2,5 m x 3 m = 7,5 m2
Yükseklik: 1,8 m
Hacim = 7,5 x 1,8 x 0,5 = 6,75 m3
Oda Hacmi Nasıl Hesaplanır?
Ev ve işyerlerinde de oda hacimleri sıklıkla metreküpe ihtiyaç duyulur.
Dikdörtgen odalarda metreküp hesaplama:
Uzunluk x Genişlik x Yükseklik
Eğrisel odalarda:
Odanın eni, boyu ve yüksekliğinin ortalaması alınır.
Örnek:
Oda boyu: 5 m
Oda eni: 3,5 m
Yükseklik: 2,5 m
Ortalama: (5 + 3,5 + 2,5) / 3 = 3,67
Hacim = 3,67 x 3,67 x 3,67 = 51,28 m3
Kereste Metreküp Hesabı
Kereste ve tomruk ticaretinde, ahşap miktarı metreküp cinsinden hesaplanır.
1 cm kalınlıktaki ahşabın 1 m2’si = 0,01 m3
Tomruk çapı ve boyu ölçülür. Formüller:
- Dikdörtgen kesit: Boy x Genişlik x Kalınlık
- Yuvarlak kesit: π x (Çap/2)2 x Boy
Örnek:
30 cm çapında 5 m boyunda yuvarlak bir tomruk:
Hacim = π x (30/2)2 x 5 = 1413 m3
İnşaat Betonu Metreküp Hesabı
İnşaat firmaları yapılar için gereken beton miktarını metreküp cinsinden hesaplar.
Beton hacmi = Kazı hacmi x Beton basıncı
Kazı hacmi = Uzunluk x Genişlik x Derinlik
Beton basıncı, zemin ve yapı cinsine göre değişir.
Örnek:
15 m uzunluk 12 m genişlik 5 m derinlik kazılacak
Beton basıncı 2,15
Kazı hacmi = 15 x 12 x 5 = 900 m3
Beton miktarı = 900 x 2,15 = 1935 m3
Havuz Hacmi Hesaplama
Yüzme havuzlarının metreküp bilgisi de gereklidir.
Dikdörtgen havuzlarda:
Uzunluk x Genişlik x Derinlik
Dairesel havuzlarda:
π x r2 x Derinlik
Örnek:
Dikdörtgen havuz:
15 m uzunluk
8 m genişlik
1,5 m derinlik
Hacim = 15 x 8 x 1,5 = 180 m3
Dairesel havuz:
r = 5 m
Derinlik = 1,2 m
Hacim = 3,14 x 52 x 1,2 = 94,2 m3
Bu yöntemlerle hemen hemen her türlü cismin metreküp hacmi kolayca hesaplanabilir. Nakliyeciler, depolama uzmanları, inşaat firmaları gibi birçok sektörde metreküp bilgisi oldukça değerlidir.
- Meslek Hesapları Kitbı Sayfa 16-21 ↩︎
